فیزیوتراپی قفسه سینه یکی از روش‌های بسیار مؤثر و کارآمد برای از بین بردن ترشحات ایجاد شده در مسیر هوا و ریه‌های بیمارانی است که بنا به دلایل مختلف از راه‌های هوایی مصنوعی استفاده کرده‌اند. در این مطلب قصد داریم شما را با تکنیک‌ها و روش‌های مختلف فیزیوتراپی قفسه سینه آشنا کنیم.
در چه صورت باید از فیزیوتراپی قفسه سینه استفاده کنیم؟
احتمالاً تا به حال نام فیزیوتراپی قفسه سینه را زیاد شنیده باشید اما این که چه نوعی از فیزیوتراپی است و برای چه بیمارانی استفاده می‌شود شاید برای همه مشخص نباشد. بیمارانی که بنا به هر دلیلی در زمان بستری شدن در بیمارستان از راه‌های هوایی مصنوعی مانند لوله گذاری استفاده کرده‌اند، با مشکلاتی در دفع ترشحات رو به رو خواهند شد. ضمناً از آنجایی که در این نوع بیماران میزان ترشحات بیشتر از حد طبیعی است، ممکن است بیمار قادر نباشد به راحتی آن ها را دفع کند. در این موارد باید از فیزیوتراپی استفاده شود. ماندگاری طولانی مدت این ترشحات و مواد در راه هوایی یا ریه می‌تواند منجر به مشکلات زیادی برای سیستم تنفسی بیمار شود.
چنانچه به فیزیوتراپی قفسه سینه نیاز دارید و به دلیل آلودگی هوا ، کهولت سن ، جراحی سنگین و … قادر به خرو از منزل نمی باشید می توانید از خدمات فیزیوتراپی در منزل تهران و کرج که توسط مرکز توانبخشی ایرانیان ارائه می شود استفاده کنید. فیزیوتراپیست های ما در کمترین زمان ممکن در منزل شما حاظر می شوند و فیزیوتارپی را برای شما انجام می دهند.
۰۹۱۲۰۱۷۸۵۶۸ – ۰۲۱۲۸۴۲۲۹۶۹ ( مرکز توانبخشی ایرانیان )
فیزیوتراپی قفسه سینه
فیزیوتراپی سینه روشی است که برای از بین بردن ترشحات، مواد و اخلاط در ریه یا راه‌های هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فیزیوتراپی قفسه سینه از روش‌ها و تکنیک‌های متفاوتی کمک گرفته می‌شود تا بیمار بتواند ترشحات را از قسمت‌های مختلف ریه خارج کند. در فیزیوتراپی از روش‌های مختلفی مانند تخلیه وضعیتی استفاده می‌شود. در این روش، تخلیه ی ترشحات در ریه بیمار توسط نیروی جاذبه ی زمین صورت می‌گیرد. در مواردی نیز برای این کار از ضربه زدن به قفسه سینه (دق سینه) کمک گرفته می‌شود. پس از انجام این مراحل، به کمک دست لرزشی بر روی قفسه سینه بیمار ایجاد می‌کنند تا بتوانند ترشحات حاصل را به سمت مسیر هوایی انتقال دهند. نهایتاً این ترشحات توسط سرفه از بدن خارج می‌شوند. برای انجام تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی باید تجربه ی کافی و مهارت بالایی داشته باشید تا بتوانید این روند را به صورت کنترل شده و بدون هیچ گونه صدمه به بیمار انجام دهید.
استانداردها در انجام فیزیوتراپی قفسه سینه
انجام فیزیوتراپی باید به تشخیص پزشک معالج در صورت نیاز بیمار انجام شود. فیزیوتراپ با بیمار مصاحبه ای در زمینه ی روند درمان و تاریخچه ی بیماری انجام می دهد و پس از آن معاینات بالینی برای وی انجام می شوند. از این مرحله به بعد در صورتی که بیمار تمایل به انجام فیزیوتراپی قفسه سینه داشت، روند درمان آغاز می شود. فیزیوتراپی ممکن است به صورت ایستاده و یا بستری باشد که این موارد تا حدی بستگی به شرایط جسمی بیمار دارد. پس از انجام فیزیوتراپی قفسه سینه باید مراقبت ها و تمریناتی توسط بیمار انجام شود که تأثیر بسیار زیادی بر بهبودی و روند درمان دارد.
دستگاه ساکشن
ساکشن دستگاهی است که برای انجام فیزیوتراپی قفسه سینه مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه با مکشی که ایجاد می کند، ترشحات ایجاد شده را از راه تنفسی خارج می کند. این دستگاه ها در مدل های متنوعی به بازار ارئه می شوند و بیمار می تواند با صلاح دید پزشک و در صورت نیاز از آن ها استفاده کند. این دستگاه ها به صورت ظرف استوانه ای هستند که ترشحات حاصل را در حین فرآیند ساکشن، جمع آوری می کنند. دستگاه ساکشن دارای دو لوله است؛ یکی از این لوله ها قطورتر و بلندتر بوده که رابط ساکشن نامیده می شود و دیگری لوله باریک تری است که وارد مجرای تنفسی می شود و به همین دلیل اهمیت زیادی دارد که این لوله استریل و عاری از هر گونه آلودگی باشد. این دستگاه دارای دکمه هایی برای خاموش و روشن کردن و تنظیم قدرت مکش هستند.
موارد منع فیزیوتراپی سینه
یکی از نکاتی که درباره ی فیزیوتراپی قفسه سینه باید به آن توجه کنید، موارد ممنوعیت آن است. در صورت مشکلات زیر نباید از این روش استفاده کرد.
- کسانی که آسم حاد دارند.
- کسانی که به خونریزی حاد ریه دچار هستند.
- در صورت شکستگی دنده ها
- کسانی که دارای تومور ریه هستند.
- افرادی که دچار پنوموتراکس درمان نشده هستند.
- افرادی که دارای آسیب هایی در قسمت های سر و گردن هستند.
برای انجام فیزیوتراپی باید ابتدا به موارد منع آن توجه کرد. این موارد به تشخیص پزشک صورت می گیرند.
انجام تکنیک فیزیوتراپی قفسه سینه
برای انجام فیزیوتراپی قفسه سینه، بیمار باید به صورت هدفمند و هوشمندانه در وضعیت های مختلفی قرار بگیرد. این حالت ها کمک می کنند که علاوه بر ویبره و دق، جاذبه ی زمین نیز باعث خروج ترشحات از ریه و راه های تنفسی بیمار شوند. زمانی که بیمار در وضعیت های مختلف قرار می گیرد دست ها شبیه فنجان قرار گرفته و به قفسه ی سینه زده می شوند که به این فرآیند دق گفته می شود و اهمیت زیادی در تکنیک فیزیوتراپی قفسه سینه دارد.
نکات مهم در مورد تکنیک فیزیوتراپی قفسه سینه
آن چیزی که در کیفیت فیزیوتراپی قفسه سینه یا فیزیوتراپی تنفسی اهمیت دارد، مهارت بالا در انجام تکنیک های مختلف است. به طور کلی برای انجام این نوع فیزیوتراپی از دو مرحله ی تخلیه وضعیتی و دق استفاده می شود که برای انجام آنها باید نکات زیر را به خوبی رعایت کرد:
- در فرآیند تخلیه وضعیتی بیمار باید زمانی را به صورت نشسته یا دراز کشیده باشد تا با استفاده از نیروی جاذبه زمین بتواند ترشحات را از ریه خارج کند. به طور میانگین مدت زمانی که صرف هر وضعیت می شود، بین ۳ تا ۱۵ دقیقه است.
- حرکات مربوط به دست در زمان انجام فرآیند دق از مچ دست انجام می شوند.
- در زمان انجام فرآیند دق باید هوا در بین بدن و دست بیمار حبس شود به نحوی که صدای تو خالی هوا را بشنویم. در این صورت انجام تکنیک دق دیگر دردناک نخواهد بود.
- تکنیک دق را نمی توان برای برخی قسمت های بدن مانند روی مهره ها، معده، شکم، استخوان جناغ و قسمت های زیرین دنده ها به کار برد.
- ضربات باید به صورت مستمر، با سرعت ثابت و نسبتاً محکم باشند.
- پس از انجام تکنیک دق برای خروج ترشحات به سمت مسیرهای هوایی بزرگ از تکنیک های ویبره یا همان لرزش استفاده می شود. این تکنیک ها باید در همان قسمت هایی که دق انجام شده است صورت گیرند.
- برای انجام تکنیک دق دست ها به صورت فنجان قرار می گرفتند اما برای انجام ویبره یا لرزش باید دست ها را صاف کرده و بر روی قفسه سینه قرار داد.
- انجام تکنیک های دق و ویبره باید به صورت متناوب انجام شوند.
- پس از اینکه تکنیک ویبره انجام شد، باید تنفس عمیقی کشیده شود تا ترشحات خارج شوند.
- در پایان کار تکنیک فیزیوتراپی قفسه سینه ، سرفه و هافینگ صورت می گیرد.
نکات مهم قبل از انجام تکنیک فیزیوتراپی قفسه سینه
قبل از انجام فیزیوتراپی تنفسی باید به نکات زیر توجه کنید:
- از پوشیدن لباس های تنگ، جواهرات و لباس هایی که در اطراف گردن دکمه و یا زیپ دارند، خودداری کنید.
- این روش بر روی یک لباس نرم انجام می شود. دقت کنید که فیزیوتراپی قفسه سینه روی بدن لخت انجام نمی شود.
- فیزیوتراپ نباید در زمان انجام تکنیک های فیزیوتراپی ساعت یا انگشتر داشته باشد.
- چند عدد دستمال کاغذی برای تمیز کردن ترشحات کنار خود داشته باشید.
تکنیک فیزیوتراپی سینه در نوزادان
از فیزیوتراپی قفسه سینه برای نوزادان هم استفاده های زیادی می شود. نوزادانی که دارای بیماری های مادرزادی و یا مشکلاتی در ساختار ریه هستند، باید از فیزیوتراپی تنفسی استفاده کنند. در فیزیوتراپی تنفسی نوزادان از روش های موقعیتی و ضربه زدن استفاده می شود. در روش اول نوزاد باید در یک وضعیتی قرار گیرد که بتواند توسط سرفه، ترشحات را تخلیه کند. در این مرحله جاذبه ی زمین تأثیر زیادی بر تخلیه ی ترشحات دارد. در روش ضربه زدن، فیزیوتراپ به قسمت هایی که دارای ترشح هستند به روش مناسب ضربه هایی وارد می کند. این روش برای کودکان باید با دقت و احتیاط بیشتری صورت گیرد.
